BOZKURT DESTANI
Destan Hakkinda bilgi:Bilinen en önemli iki Göktürk Destanindan birisidir. Bir bakima, M.S. altinci yüzyildan sekizinci yüzyil ortalarina kadar egemen olmus bu Türk Devletinin Göktürklerin soy kütügü ve var olma hikâyesidir. Ayrica, Türk irkinin yeni bir dal hâlinde dirilisi de diyebilecegimiz Bozkurt Destani, Bilge Kagan'in Orhun Âbidelerindeki ünlü vasiyetinin ilk cümlesi olan: "Ben Tanriya benzer, Tanridan olmus Türk Bilge Kagan, Tanri irade ettigi için, kaganlik tahtina oturdum" cümlesi ile birlikte düsünülecek olursa soyun ve irkin nasil bir sekilde ilahilestirilmek istenildigini de anlatmaktadirlar. Destan Çin kaynaklarinda kayitlidir. Degisik söyleyisler durumunda ise de, çizgileri ayni fakat isimler üzerinde, anlatistan dogma veya Çinlilerce yazilirken isimlerin Çince söylenmesinden meydana gelme degisikler yüzünden ayri görünen belli üç söylenti seklinde yazilmistir.
Birinci söyleyis:
Hun Ülkesinin kuzeyinde So adi verilen bir ülke vardi. Burada, Hunlarla ayni soydan olan Göktürkler otururdu. Bir gün Göktürkler So Ülkesinden ayrildilar. Bu sirada baslarinda Kagan Pu adli bir yigit vardi. Kagan Pu'nun on alti kardesi bulunuyordu. On alti kardesten birinin annesi bir kurttu.
Annesi Göktürklerce en kutsal yaratiklardan biri olarak bilinen ve böyle kabul edilen bir kurt oldugu için delikanli, rüzgârlara ve yagmura söz geçirir, bu iki kuvveti buyrugu altinda tutardi.
Bununla beraber, So Ülkesindeki yurtlarindan ayrilan Göktürkler düsmanlarinin baskinina ugradilar.
Bu baskinda düsmanlar bütün Göktürkler'i yok ettikleri gibi on alti kardesten sadece birisi kurtulabildi. Kurtulan delikanli annesi kurt olan idi.
Bu delikanlinin da, birisi yaz digeri de kis ilâhinin kizi olan iki karisi vardi. Baskindan sonra her ikisinden ikiser oglu oldu. Zamanla kalabaliklasip çogalan halk, çocuklardan en büyügünü kendilerine Hakan seçtiler; o zamanki adi Göktürk dilinde degildi. Hakan seçilir seçilmez Göktürkçe olmayan bu adini birakti ve Türk adini aldi.
Ondan sonra Türk on kadinla evlendi, bir çok çocuklari oldu. içlerinden Asena adini tasiyan biri hakanlik tahtina geçince boyun adi da Asine oldu.
Ikinci söyleyis:
Hunlarin bir boyu olan ve adina Asine denilen Türk boyu Hazar Denizinin bati taraflarinda yerlesmisti. Türklerin ilk atasi olarak biliniyordu. Rahat ve huzur içinde otururlarken bir gün ansizin düsmanlarin baskinina ugradilar. Baskinin sonunda kimse sag kalmadi.
Her nasilsa küçücük bir çocuk bu baskindan sag kalmis bir köseye siginmisti. Düsmanlar onu da gördüler. Fakat, ciliz ve küçük bir çocuk oldugu için kimse ondan korkmadi ve ona aldirmadi. Hattâ içlerinden aciyanlar bile çikti. Ama düsman yine de her ihtimali düsünüp, çocugu öldürmektense kolunu bacagini kesip orada öylece birakmayi uygun gördü; düsündükleri gibi yaptilar.
Kolunu bacagini kesip, yan ölü hâle getirdikleri çocugu alip bataklikta bir sazliga attilar; birakip gittiler.
O sirada, nereden çiktigi bilinmeyen bir disi Bozkurt göründü, geldi, çocugu emzirdi. Yaralarini yalayip iyi etti. O günden sonra da, avlanip getirdigi yiyeceklerle çocugu besleyip büyüttü, gücünü kuvvetini arttirdi.
Zamanla Bozkurd'un besledigi çocuk gürbüzlesti.
Günlerden sonra bir gün, baskin yapip Asine soyunu yok eden düsman basbugu, kolunu bacagini keserek sazliga attiklari çocugun yasadigini ögrendi. Adamlar gönderip durumu ögrenmek, sag kaldi ise öldürtmek istedi.
Düsman basbugunun gönderdigi asker geldiginde, kolu bacagi kesik gencin yaninda bir disi Bozkurt gördü. Disi Bozkurt tehlikeyi sezmisti, disleriyle gerici yakaladigi gibi denizin öte yanina geçirdi; orada da durmayip Altay Daglarina dogru götürdü. Orada, her tarafi yüksek daglarla çevrili bir yaylada bir magaraya yerlestirdi, onunla evlendi; on oglan dogurdu!
Magaranin bulundugu yayla yesillikti; serin gür sulari, meyve agaçlan, av hayvanlari vardi. Oglanlar orada büyüdüler, orada evlendiler. Her birinden bir boy türedi. Bunlardan birinin adi da Asine boyu idi.
Asine, kardeslerinin içinde en akilli, en gözü pek, en yigit olani idi. Bu yüzden Türk Hakani o oldu.
Soyunu unutmadi. çadirinin önüne her zaman, tepesinde bir kurt basi bulunan bir tug dikti.
Aradan çok yillar geçti. Asine boyuna Asençe adli bir baska yigit hakan oldu. Bunun zamaninda ise Asine boyu, bulunduklari yerden çikip daha güzel yurtlara yerlestiler.
Üçüncü söyleyis:
Bir not halindedir. Çin devlet adamlarindan Cjan-Ken'in, Milattan önce 119 yilinda, Çine göre bati ülkelerinde yaptigi gezi sonunda gördüklerini ve duyduklarin yazip o zamanki Çin împaratoruna sundugu notlan arasinda kayitlidir. Notu, Abdülkadir înan'in, Türk Dili Arastirmalan Yilligi (1954) ndaki Türk Destanlanna Genel bir bakis adli yazisindan oldugu gibi aliyoruz:
"Hun Ülkesinde bulundugum zaman duydum ki Usun Hani, Gunmo unvanini tasiyor. Gunmo'nun babasi, Hunlann batisindaki bir ülkeye sahipti. Gunmo'nun babasi bir savasta Hunlar tarafindan öldürüldü. Yeni dogmus olan Gun-mo'yu kirlara attilar. Kuslar çocugu sineklerden koruyor; bir disi kurt sütüyle besliyordu. Hun Hakani buna sasti. Bu çocugu saydi. Onu kendi terbiyesine aldi, büyüttü. Babasinin ülkesini ona geri verdi."
Salı Ağus. 21, 2007 8:06 pm
